Skocz do głównej treści strony
PCEN

Złota dziesiątka nauczycieli Zdolnych z Pomorza. Bronisław Pabich

Prezentujemy tegoroczną ZŁOTĄ DZIESIĄTKĘ nauczycieli, którzy w projekcie „Zdolni z Pomorza” udowodnili, że są EKO:

  • E – jak entuzjazm, empatia, energia. Nauczycielska pasja, które sprawia, że lekkie są nawet „ciężkie norwidy”. „Szaleństwo”, które zaraża uczniów.
  • K – jak kreatywność, zarówno na poziomie konstruowania programów autorskich, jak i na poziomie innowacyjności metodycznej.
  • O – jak otwartość, optymizm i odwaga samodzielnego myślenia, przekraczania granic oraz podejmowania zagadnień i problemów trudnych, ale interesujących i potrzebnych.
zdolni

TRUDNE, ALE ŁATWE (Bronisław Pabich, MATEMATYKA – ZAJĘCIA ZDALNE, LCNK Chojnice, 11 marca i 15 kwietnia 2021)

To nie może być prawda! Ja chyba śnię! – mówię sama do siebie i ze zdumienia przecieram oczy. Czuję w głowie mętlik, chaos, ale to przyjemne uczucie. Co chwilę próbuję w myślach odpowiedzieć na stawiane przez prowadzącego pytania, czasem nie nadążam za tokiem rozumowania, czasem prawidłową odpowiedź tylko zgaduję lub niejasno przeczuwam, po czym jej oczywistość ukazuje mi się na ekranie w postaci modelu, rysunku, przekroju, bryły obracającej się w programie 3D, siatki. Wszystko to nieustannie na moich oczach się zmienia, ołówek pana profesora dorysowuje bryle brakujące ściany, plastikowy model rozkłada się na części, z których powstaje również bryła, ale zupełnie inna niż na początku, na tablicy pojawiają się wzory, tabele. Jak to możliwe? Przecież ja przez całe życie bałam się geometrii i ubolewałam nad tym, że brakuje mi wyobraźni przestrzennej. A tutaj mam poczucie, że (prawie) wszystko rozumiem, a do tego świetnie się bawię, a podążanie za tokiem objaśnień prowadzącego cieszy mnie i fascynuje! – Ja chyba śnię! – powtarzam po raz kolejny, ale tę samą radość i fascynację obserwuję na ukazanych przez kamerki twarzach chłopców i dziewcząt, którzy rozmawiają z profesorem, odpowiadają na jego pytania, prezentują i objaśniają własne propozycje rozwiązań, rysują, liczą, wzajemnie się poprawiają i uzupełniają swoje wypowiedzi.

Tak wyglądają zajęcia idealne. Tak powinna wyglądać każda lekcja matematyki. Tak powinna wyglądać każda lekcja.

Jest czwartek, 15 kwietnia. Na zajęciach z matematyki (geometrii) u pana profesora Bronisława Pabicha (LCNK Chojnice) siedzę jak zaczarowana czwartą godzinę zegarową. Najpierw pan dr Pabich prowadził zajęcia w grupie uczniów starszych szkół podstawowych, potem – w grupie licealistów. Wcześniej, 11 marca, miałam okazję być gościem profesora na jednych zajęciach, ale tego dnia akurat prześladowały nas kłopoty techniczne, na części zajęć mogłam jedynie słuchać wykładów i objaśnień, gdyż streaming nieustannie przerywał i obraz zanikał.

Tym razem wszystko działa bez najmniejszych zakłóceń. Oglądam zajęcia prawie z marszu (pan profesor wcześniej dał mi carte blanche i powiedział, że mogę obserwować każde jego zajęcia, bez uprzedzenia), chociaż w ostatniej chwili uprzedziłam o swojej wizycie, co dało nam okazję do miłej pogawędki o swoich wzajemnych pasjach i poszukiwaniach naukowych. Pan dr Pabich opowiedział mi o swoich zainteresowaniach oraz zaprezentował niektóre ze swoich publikacji książkowych, z pomocą których krzewi wiedzę o geometrii przestrzennej, przekonując, że to wszystko jest „trudne ale łatwe”.

Na zajęciach wykorzystywana jest aplikacja GEOGEBRA 3D, ale obok zadań z zakresu geometrii i stereometrii profesor sięga do dziedzin pokrewnych, takich jak: historia matematyki, algebra, astronomia, a nawet elementy lingwistyki, nie pomijając żadnej okazji, by zaciekawić, zaskoczyć, rozbawić i w ten sposób pobudzić zainteresowanie wykładem. W pracy wykorzystywane są dwie kamery. Pierwsza pokazuje białą tablicę, która raz służy do rysowania i zapisywania obliczeń, a raz zmienia się w ekran, na którym wyświetlane są filmy, animacje, przezrocza z przekrojami. Druga pokazuje „stanowisko pracy” profesora, otaczające go kosze brył – w różnych rozmiarach i kolorach, niektóre rozkładalne, inne – przejrzyste albo z pozostawioną pustą ścianą. Prowadzący składa je i rozkłada, skleja, wkłada jedną wewnątrz drugiej, porównuje. Wszystkie te praktyczne ćwiczenia pobudzają wyobraźnię przestrzenną i ułatwiają samodzielne wykonywanie zadań, obliczeń, rysunków. A potem znów wracamy do kamery pierwszej, gdzie profesor w stereometrycznej aplikacji powiększa i zmniejsza poszczególne bryły, obraca, umożliwiając obejrzenie ich z każdej strony, policzenie ścian, krawędzi i wierzchołków. Mimo iż zajęcia odbywają się w trybie on-line, trudno oprzeć się wrażeniu dotykalności, namacalności każdego obserwowanego obiektu.

Profesor zaraża własnym entuzjazmem, opowiada, jak wiele wysiłku kosztowało go skonstruowanie niektórych brył, wyjmuje je niczym prestidigitator z cylindra, pamięta chyba każdy szczegół swojej pracy, każdy etap wykluwania się poszczególnych pomysłów i dokonywania obliczeń. Uczniowie w lot chwytają myśl profesora, zadają pytania, są nieustannie zainteresowani, sami zgłaszają się do odpowiedzi, potrafią zaproponować różne sposoby rozwiązania tego samego zadania. Po zajęciach umawiają się z profesorem na kolejny termin i zgłaszają tematy, o których chcieliby jeszcze więcej się dowiedzieć.

Na kolejnych zajęciach, z licealistami – zadania są jeszcze trudniejsze. Tu już się gubię i nie zawsze potrafię nadążyć, zwłaszcza przy bryłach nieregularnych, wklęsłych, gwiaździstych i tzw. fleksorach. Co ciekawe, rozmowa o nich wcale nie była zaplanowana – zdecydował przypadek. Jedna z uczennic, zgłaszając się do odpowiedzi, pokazała w tle na ekranie laptopa zdjęcie słupa wysokiego napięcia. Profesor zainteresował się jego budową i od razu wyjaśnił, dlaczego i jakie w jego wnętrzu występują bryły, powodujące, że jest to sztywna konstrukcja.

Entuzjazm profesora przeradza się we wzajemny zachwyt. Uczniowie zadają coraz więcej pytań, uzupełniają i korygują wzajemnie swoje wypowiedzi, widać, że nie mogą się doczekać na swoją kolej wystąpienia. A pan Pabich z zadowoleniem komentuje: – Ależ ty masz świetne pomysły, ależ ty masz potencjał! Co za wyobraźnia! Mam nadzieję, że jako kierunek studiów wybierzesz architekturę!

Po zakończeniu zajęć, tak jak przed ich rozpoczęciem, rozmawiamy. Pan Profesor po spotkaniu ze swoimi uczniami jest wręcz naładowany dobrą energią. To wspaniałe uczucie, zna je z pewnością każdy dobry nauczyciel. Po takich wspaniałych zajęciach trudno się wraca do szarej rzeczywistości. Profesor opowiada mi o swojej pasji. Już ponad dziesięć lat jest na emeryturze, ale wciąż pozostaje aktywny naukowo i zawodowo – prowadzi zajęcia, wygłasza wykłady (teraz w wersji on-line), spotyka się ze swoimi absolwentami (dziś – naukowcami, nauczycielami matematyki, artystami), przygotowuje kolejne publikacje, nieustannie pracuje nad swoją stroną internetową oraz działa w kilku towarzystwach naukowych i pedagogicznych. Przekonuje mnie, że „Praca jest zabawą”, a tematy, którymi dzieli się ze swoimi uczniami i studentami są „trudne ale łatwe” (tak zatytułowany jest cykl zajęć dla „Zdolnych z Pomorza”).

Oglądam okładki kolejnych książek: „Pierwsze kroki z Cabri 3D”, „Pierwsze kroki i lekcje matematyki z Cabri II Plus”, „Stereometria z Cabri II”, „Złota liczba z Cabri II”, „Odkrywanie geometrii trójkąta z programem GEOGEBRA”, Odkrywanie geometrii kól z Geogebrą”, „Odkrywanie geometrii kół i elementy astronomii”, „Odkrywanie geometrii trójkąta z Cabri I i Cabri II”. W przygotowaniu – opus magnum – podręcznik obejmujący wszystkie zagadnienia z geometrii 3D. – To będzie ogromna książka, około 400 stron! – cieszy się profesor.

W toku rozmowy profesor formułuje kilka komentarzy do obejrzanych przeze mnie zajęć, które wydają mi się warte zapamiętania i powtórzenia. Pierwszy odnosi się do reagowania na wszelkie nieprzewidziane okoliczności, które można wykorzystać jako innowacyjny wkład w tematykę zajęć (dotyczyło to zdjęcia ze słupem wysokiego napięcia): – Jeżeli masz zaplanowany jakiś temat i pojawia się nowy wątek – goń za nim! To jest na pewno bardziej ekscytujące i świeże niż Twoje notatki. Takie z pozoru oderwane dygresje tylko wzbogacają zajęcia i pobudzają zainteresowanie uczestników. – I drugi komentarz, dotyczący zaskakujących i oryginalnych propozycji rozwiązania
zadań, które przedstawili uczniowie: – Nic tak bardzo nie przeszkadza w swobodnym i kreatywnym myśleniu, jak balast wiedzy, którą posiadasz. Jeśli chcesz coś nowego odkryć, musisz odrzucić wszystkie przesądy i przyzwyczajenia, myślową rutynę, zastrzeżenia, że „nie da się”. Tylko wtedy możesz coś osiągnąć.

Dorobek pana dra Bronisława Pabicha to nie tylko książkowe publikacje i teksty wykładów krążące w Internecie. To także, a może przede wszystkim, jego absolwenci – dziś naukowcy i koledzy, pracujący po całym świecie, sami mający już wiele osiągnięć naukowych i zawodowych.

Jak pisałam, profesor działa w międzynarodowych stowarzyszeniach naukowych i dydaktycznych, zapraszany na wykłady – do wielu uczelni w Polsce, ale także w Niemczech, Austrii, na Ukrainie, Litwie i Słowacji. Dzielił się swoją wiedzą również w Ołomuńcu i Pradze w Czechach, w ośrodku badawczym Cabri w Grenoble oraz na konferencji CabriWorld w Rzymie. Opowiada lekko i bez poczucia wyższości, sypie anegdotami. Ma jeszcze wiele planów. Nie zamierza zakończyć swojej pracy, gdyż nadal bawi się i cieszy, że uczniowie Go potrzebują i jest dumny, że dzięki swojej ogromnej wiedzy, talentowi i entuzjazmowi potrafi pociągać za sobą kolejne roczniki uzdolnionej młodzieży.

Na koniec umawiamy się na jeszcze jedno spotkanie, może w przyszłym roku szkolnym, już stacjonarne. Profesor deklaruje też swoją gotowość udziału w spotkaniu z nauczycielami matematyki, w ramach szkoleń prowadzonych przez CEN.

A pointą mojego sprawozdania niech stanie się mail z zaproszeniem, który otrzymałam w trakcie spisywania swoich obserwacji i wrażeń:

Szanowni Państwo,
Zapraszamy do udziału w kolejnym wykładzie popularyzującym matematykę pt. „Zadania trudne ale łatwe”, który wygłosi dr Bronisław Pabich.

Spotkanie w formie zdalnej odbędzie się w dniu 29 kwietnia o godz. 17.00 na platformie Live Webinar.
Poniżej przesyłamy link dostępu dla Państwa i młodzieży.

Link dostępu dla uczestników:
https://app.livewebinar.com/313-028-408

Po wejściu na niego każdy zainteresowany uczestnik musi się zarejestrować. Po rejestracji otrzyma swój indywidualny link. Ważne aby korzystać z przeglądarki Chrome.

Tak więc pamiętajmy – praca jest zabawą, a wszystko jest trudne, ale łatwe!

PABICH1
PABICH3
PABICH2
nagłówek-listownika-kolor

Przejdź do góry strony