Skocz do głównej treści strony
PCEN

Narzędzia dla nauczycieli do zdalnej komunikacji
z uczniami

Mamy czas światowego kryzysu we wszystkich dziedzinach. Niebywała dotąd skala zagrożenia związana z rozprzestrzenianiem się koronawirusa dotyczy również systemu edukacji. Szkoły są zamknięte, zajęcia stacjonarne odwołane, a dzieci i młodzież oraz ich nauczyciele przebywają w domach. Jak długo potrwa ta sytuacja? Tego chyba nikt nie wie, bo choć ograniczenie dotyczy dwóch tygodni to lekarze, specjaliści i eksperci wyraźnie wskazują, że czas ten może się wydłużyć, i to znacznie.

Przymusowe funkcjonowanie w izolacji jest jednocześnie prawdziwym sprawdzianem z kompetencji obywatelskich i cyfrowych społeczeństwa, w tym środowiska oświatowego. Tym bardziej, że Ministerstwo Edukacji Narodowej w komunikacie na stronie https://www.gov.pl/web/edukacja/nauka-zdalna wyraźnie zachęca nauczycieli, aby w najbliższym czasie wspierali uczniów i przekazywali im materiały do samodzielnej pracy w domu. Szczególną troską powinniśmy objąć uczniów, którzy przygotowują się do tegorocznych egzaminów: ósmoklasisty, maturalnego oraz zawodowego. MEN rekomenduje wykorzystanie w tym celu dziennika elektronicznego, strony internetowej szkoły, przedszkola, placówki oświatowej, mailingu do rodziców, a w przypadku starszych uczniów bezpośredniego kontaktu elektronicznego.

Dla nauczycieli to prawdziwe wyzwanie, które stawia w gotowości wykonywania dotychczasowej pracy, przy użyciu nie tylko nowych technologii, ale również komunikacji on-line. Warto pamiętać, że tryb pracy zdalnej nie wyklucza ograniczenia kontaktów „peer to peer”, czyli „każdy z każdym”. Nie muszą, i raczej nie powinny, to być jedynie zadania kierowane jednostronnie do uczniów. By nauka na odległość nie tylko spełniała swoją wartość dydaktyczną, ale także wychowawczą dobrze byłoby wykorzystać pocztę, narzędzia konferencyjne, komunikatory internetowe oraz coraz powszechniejsze narzędzia pracy grupowej. Wśród wielu dostępnych rozwiązań są takie, które w pełni działają zdalnie i nie wymagają szczególnych zabiegów technicznych. Co warto zrobić, by usługi były kompatybilne? Najlepiej założyć konto w tzw. chmurze, które umożliwia bezpłatny dostęp do pakietu zapewniającego efektywną pracę zdalną pomiędzy nauczycielami i uczniami.

Google – film na YouTube: ZOBACZ
Bez nazwy

Google – pozwala na przechowywanie zdalnie plików oraz wygodne ich udostępnianie. Obejmuje pakiet składający się z edytora tekstu, arkusza kalkulacyjnego, programu do tworzenia prezentacji oraz narzędzia do tworzenia formularzy. Dokumenty podlegają synchronizacji i automatycznemu zapisowi, dzięki czemu przechowywane na wirtualnym dysku dane są zawsze aktualne. Oczywiście rejestracja usługi G Suite jest najbardziej korzystna, gdyż zapewnia większe bezpieczeństwo i ochronę prywatności, a każdy użytkownik ma nieograniczoną ilość miejsca do wykorzystania na Dysku Google, w Gmailu i w Zdjęciach Google. Niemniej, z uwagi na wydłużony proces weryfikacji, założone konta indywidualne – choć mają ograniczenia miejsca do 15 GB – to obecnie obejmują usługę, na której najbardziej powinno nam zależeć, a mianowicie Google Classroom.

Google Classroom – filmy na YouTube: FILM1 oraz FILM2
 
Bez nazwy1

Google Classroom – to intuicyjne narzędzie, które pomaga w tworzeniu wirtualnych klas, prowadzeniu zajęć, rozsyłaniu zadań, komunikowaniu się, ocenianiu i organizowaniu pracy. Nauczyciele mogą dodawać uczniów bezpośrednio lub udostępniać im kod do zajęć. Uczniowie widzą wszystkie prace na stronie zadań, a materiały lekcyjne (takie jak dokumenty, zdjęcia czy filmy) są automatycznie zapisywane w folderach na Dysku Google. W Classroom nauczyciele mają możliwość wysyłania powiadomień i rozpoczynania klasowych dyskusji. Uczniowie mogą dzielić się materiałami i bezpośrednio udzielać odpowiedzi na zadawane pytania. Jeżeli chcemy korzystać z platformy na komputerze to należy wejść na stronę www.classroom.google.pl, a następnie należy zalogować się do konta Google. Jeżeli ktoś nie posiada to konieczne jest jego założenie.
Po zalogowaniu otwieramy narzędzia (9 kwadratów) i wyszukujemy Classroom, tworzymy zajęcia poprzez znak „+”, zawartość uzupełniamy zgodnie z podpowiedziami, publikujemy materiały, wiadomości oraz zadania dla uczniów. Na koniec uzyskujemy kod, poprzez który możemy zaprosić do klasy naszych uczniów. Classroom, podobnie jak pozostałe usługi G Suite dla Szkół i Uczelni, nie zawiera reklam. Materiały oraz dane uczniów i nauczycieli nie są wykorzystywane do celów reklamowych, a szkoły mogą korzystać z tej aplikacji bezpłatnie. Wystarczy, by uczniowie zalogowali się do platformy Google Classroom. Ponieważ nauka zdalna może odbywać się na smartfonach/tabletach należy wówczas pobrać aplikację ze sklepu Google Play lub App Store.
Aby korzystać ze wszystkich funkcji Classroom na urządzeniu mobilnym, warto zainstalować Dokumenty, Arkusze i Prezentacje Google. Po zainstalowaniu i/lub zalogowaniu należy dodać się do klasy. Jak to zrobić? W bardzo prosty sposób. Uruchamiamy aplikację, po czym klikamy w "+"
i następnie "Dołącz do zajęć". Po czym należy wpisać kod klasy udostępniony przez nauczyciela.

Inne propozycje prowadzenia zajęć na odległość to:

Microsoft Teams – filmy na YouTube: FILM1 oraz FILM2

Bez nazwy2

Microsoft Teams – zaawansowany komunikator internetowy zapewniający bezproblemowe nawiązywanie połączeń pomiędzy uczestnikami, stąd idealnie sprawdzi się w organizacji interaktywnych zajęć zdalnych. W ramach tego rozwiązania można pracować zarówno z całą klasą, jak i indywidualnie, z wybranym uczniem. Microsoft Teams pozwala udostępniać materiały i zadania w trybie on-line, a uczniowie i nauczyciele mogą współpracować przy pomocy czatu. Daje on również możliwość współdzielenia plików, udostępniania ekranu nauczyciela, oceny prac uczniów czy po prostu przesyłania im informacji zwrotnych. Podczas zajęć można wykorzystać funkcje prezentacji i tablicy, przy użyciu tekstu pisanego, audio jak i video. Lekcja może być też nagrywana i odtworzona w trybie offline w dowolnym momencie. Warto wiedzieć, że usługa Office 365 dla edukacji pozwala korzystać ze znanych aplikacji takich jak Outlook, Word, Excel, PowerPoint czy OneNote. Proces aktywacji środowiska Office 365 dla edukacji jest dokładnie opisany na stronie https://news.microsoft.com/pl-pl/features/aka-ms-zdalnaszkola/ Czynności te powinny być jednak podejmowane przez administratorów IT szkół/placówek.

Co jeśli dyrektorzy nie wykorzystują tej możliwości? Dzisiaj już wiadomo, że przez co najmniej następne pół roku dostępne będą wszystkie funkcjonalności korporacyjnej, najbogatszej wersji narzędzia MS Teams, i nic nie stoi na przeszkodzie, aby z tej promocji korzystali użytkownicy indywidualni (w tym nauczyciele) w ramach pakietu Freemium. Wystarczy pobrać program Microsoft Team ze strony https://products.office.com/pl-pl/microsoft-teams/download-app.

Warto zajrzeć również do instrukcji: https://support.office.com/pl-pl/teams oraz prezentacji całego pakietu: https://info.microsoft.com/rs/157-GQE-382/images/PO-WBNR-SlideDeck-Office365dlaEdukacji%20311552.pdf.

Skype – filmy na YouTube: FILM1 oraz FILM2

Bez nazwy3

Skype – darmowe narzędzie do komunikacji, które zapewnia połączenia wideo i audio w jakości HD z funkcjami rozmowy, czatu i współpracy. Jest ono stworzone zarówno do konwersacji indywidualnych, jak i grupowych. Dzięki Skype’owi można odbywać spotkania, dzielić się wiedzą, rozwijać pasje, a także uczyć nowych umiejętności. Skype dostępny jest za darmo – do wysyłania wiadomości oraz prowadzenia rozmów z grupą do 50 osób. Rozpoczęcie korzystania ze Skype'a jest bardzo łatwe. Wystarczy pobrać program, utworzyć bezpłatne konto i zalogować się do aplikacji. W programie można logować się przy użyciu nazwy użytkownika, adresu e-mail lub numeru telefonu. Skype zapewnia wiele sposobów dostosowywania interfejsu do swoich potrzeb.
Narzędzie jest obecnie zarządzane przez Microsoft. Program można pobrać ze strony https://www.skype.com/pl/get-skype.

Przy tej okazji, warto wspomnieć, że Skype, a dokładnie projekt Skype in the classroom daje też możliwości przybliżenia uczniom świata i poznania innych kultur. Uczniowie mogą spotkać się i porozmawiać w czasie rzeczywistym z rówieśnikami z innego kraju, wziąć udział w wykładzie prowadzonym przez eksperta, a nawet uczestniczyć w wirtualnej wycieczce na koniec świata.
Wystarczy wyszukać odpowiednią propozycję (dostępne są filtry tematu, wieku, języka, itp.), zarezerwować termin, i otrzymać potwierdzenie od organizatorów. Dzięki takim spotkaniom uczniowie mogą zyskać rozwijać kompetencje społeczne i cyfrowe. Zajrzyjcie koniecznie na https://education.skype.com.

Zoom – filmy na YouTube: FILM1 oraz FILM2

Bez nazwy4

Zoom – platforma chmurowa do wideokonferencji, współpracy, czatu i seminariów internetowych dostępna w wersji darmowej nawet dla 100 uczestników oraz do 40-minut sesji. Zoom pozwala na udział w spotkaniach on-line z dowolnego urządzenia, PC, Mac, tabletów oraz smartfonów. Podczas spotkań organizowanych za pomocą Zoom można korzystać z tablicy, udostępniać ekran oraz aplikacje. System umożliwia wyświetlanie jednocześnie max. do 25 obrazów z kamer wideo. Dodatkowo posiada funkcję dynamicznego wykrywania aktywnego rozmówcy. Oznacza to, że obraz z kamery osoby, która aktualnie zabiera głos, jest podświetlany zielonym kwadratem. Platforma zapewnia wysoką jakość obrazu oraz audio, ale też automatycznie dostosowuje się do sieci użytkowników i w zależności od jej przepustowości pozwala odbierać obraz w jakość HQ lub HD.
Za pomocą Zoom można wyświetlać obraz swojego monitora, bądź poszczególnych aplikacji. Funkcja ta jest również dostępna dla wszystkich uczestników spotkania, ale można ją wyłączyć. Podczas wyświetlania dokumentów można również na nich pracować. Nauczyciel może np. poprosić uczniów o wykonanie zadania na udostępnianym dokumencie. Zoom świetnie nadaje się do pracy grupowej. Pracę z programem należy rozpocząć od zainstalowania pliku, który można pobrać bezpośrednio ze strony Zoom. Rejestracji dokonujemy na https://zoom.us/signup. Zaproszenia z aplikacji wysyła się na maile, ale można też skopiować adres url pokoju i udostępnić uczniom/nauczycielom, by dołączyli do spotkania.

ClickMeeting – filmy na YouTube: FILM1 oraz FILM2Bez nazwy5

ClickMeeting – oparta o przeglądarkę internetową platforma do webinarów i wideokonferencji, działająca na wszystkich urządzeniach bez względu na system operacyjny. Poza wersją na przeglądarki dostępna jest aplikacja mobilna na systemy Android i iOS. Oprócz standardowych funkcji, jak transmisja obrazu i dźwięku, ClickMeeting oferuje m.in. webinary, narzędzie do prezentacji slajdów, obrazów i filmów, a także udostępniania pulpitu, umożliwiające przy tym wspólne przeglądanie dokumentów i współpracę. Jest to narzędzie służące prowadzeniu lekcji on-line, prezentowaniu treści oraz rozmów w postaci czatu. Możliwe jest również nagrywanie spotkania, korzystanie z tablicy z narzędziami do rysowania, a także udostępnianie ankiet i testów. Z platformy ClickMeeting korzystają bardzo często firmy szkoleniowe. Darmowe 30-dniowe konto próbne ClickMeeting (z możliwością przedłużenia) obejmuje 25 uczestników, 15 minutowe sesje, max. 2 prezenterów, max. 4 strumienie wideo, max. 30 minut nagrań oraz przechowalnię plików o wielkości 64 MB. Rejestracji można dokonać na stronie https://clickmeeting.com/pl, zaś instrukcja użytkowania dostępna jest pod adresem https://knowledge.clickmeeting.com/uploads/2020/03/nauka-online.pdf.

Discord – filmy na YouTube: FILM1 oraz FILM2

Bez nazwy6

Discord – bezpłatna aplikacja służąca do rozmów głosowych i komunikacji za pomocą wiadomości tekstowych. Stworzona specjalnie z myślą o graczach komputerowych, pozwala również na przesyłanie plików graficznych, filmów itp. Wykorzystuje technologię Voice over Internet Protocol.
W porównaniu z TeamSpeak czy Skype generuje znacznie mniejsze zużycie zasobów systemowych, co ma istotny wpływ na jakość spotkania, szczególnie, gdy posiadamy komputer o nieco słabszych parametrach. Discord gwarantuje wysoki poziom bezpieczeństwa poprzez szyfrowanie na linii klient – serwer. Dodatkowym zabezpieczeniem jest okres trwałości linków uprawniających do logowania się na dany kanał. Discord obsługuje ponadto tworzenie list znajomych czy też integrację z grą, eliminując przełączanie się pomiędzy poszczególnymi oknami. Discord działa jako program dedykowany systemom Linux, Windows, MacOS, iOS oraz Android.
Do tego usługę możemy uruchomić bez pobierania aplikacji, za pośrednictwem przeglądarki internetowej. Każde z tych rozwiązań działa poprawnie, jest proste w obsłudze, czytelne, instynktowne oraz wydajne. Discord dostępny jest na stronie https://discordapp.com. Niewątpliwym plusem jest również interfejs w języku polskim oraz przewodnik dla rodziców opublikowany na https://blog.discordapp.com/parents-guide-to-discord-c77d91793e9c. Zalety użytkowania programu wyjaśnia m.in. nagranie pomysłodawcy i współtwórcy projektu Pistacja – Krzysztofa Chojeckiego https://www.facebook.com/chojeckinauczyciel/videos/vb.2155852404733543/199815797783105/?type=2&theater.

Dodatkowo warto skorzystać z tutoriali m.in. udostępnionych w projekcie „Lekcja: Enter”, największym dotychczas projekcie edukacji cyfrowej w Polsce skierowanym do szkół:

Polecamy też zestawienie narzędzi multimedialnych:

Chcę uczyć zdalnie - jak zacząć?

Film na YouTube: ZOBACZ 
 

Przypominamy, że na stronie rządowej https://www.gov.pl/web/edukacja/nauka-zdalna dostępny jest poradnik zdalnej nauki, zaś na www.gov.pl/zdalnelekcje można znaleźć propozycje dla uczniów wszystkich klas szkoły podstawowej i ponadpodstawowej, zgodne z aktualną podstawą programową. Intencją MEN jest to, aby udostępnione treści były nie tylko inspiracją dla nauczycieli, ale także wsparciem w ich pracy. Dostępna tam koncepcja „planu lekcji” z propozycjami treści na każdy dzień jest jedynie podpowiedzią, a nauczyciele mają pełną dowolność w wyborze oraz wykorzystaniu opublikowanych zajęć i tematów.

Warto pamiętać, że Centralna Komisja Egzaminacyjna przygotowała pakiet materiałów dla 8-klasistów. Codziennie od 16 marca, o godz. 9:00 udostępniane są na stronie www.cke.gov.pl nowe zadania z polskiego, matematyki i angielskiego, zaś o godz. 15:00 ich rozwiązania.

Z kolei maturzyści znajdą zbiory zadań do powtarzania materiału ze wszystkich przedmiotów pod linkiem - zbiory zadań dla maturzystów. W każdym zbiorze, oprócz zadań, zamieszczone są wskazówki oraz odpowiedzi.

Dużym wsparciem są też fejsbukowe inicjatywy tj. np. Maraton - Jak uczyć online czy Uniwersytet w chmurze. A wszystkim, którzy nie są obecni w mediach społecznościowych polecamy śledzenie informacji udostępnianych m.in. przez placówki doskonalenia nauczycieli, gdzie publikowane są rekomendacje dotyczące zasobów edukacyjnych oraz bieżąca oferta szkoleń on-line. Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku również zaprasza do udziału w webinarach, o których piszemy na https://bit.ly/2TKtBke.

Jak widać możliwości jest wiele, a zaprezentowane nie są oczywiście jedynymi dostępnymi na rynku usług edukacyjnych rozwiązaniami do współpracy zdalnej. Są przecież także platformy Moodle, Webex, ale i ClassDojo czy Edmodo. Z których z nich nauczyciele skorzystają zależeć będzie od osobistych preferencji i możliwości technicznych. Możliwe, że nauczyciele zostaną wierni użytkowanym już wcześniej aplikacjom, tj. WhatsApp, Hangouts czy Messenger.

Niestety prawdopodobny scenariusz jest również taki, że komunikacja z uczniami w wielu przypadkach ograniczy się jedynie do zadawania materiału poprzez dziennik elektroniczny do tzw. samodzielnego „przerobienia”, co w istocie równa się brakowi interakcji. A przecież kontakt z uczniami w sytuacji kryzysowej jest nie do przecenienia, i nie musi wiązać się tylko i wyłącznie z nauką. Gotowość, pomoc, rozmowa; czasami niewiele trzeba, by przetrwać dla nas wszystkich ten trudny czas. Pozostaje mieć nadzieję, że podjęte środki prewencyjne i konieczne świadczenie pracy w trybie „home office” mogą przyspieszyć zmiany w tych szkołach/placówkach, które do pracy z technologiami do tej pory nie mogły się przekonać.

Beata Symbor
nauczyciel konsultant
ds. nauczania kreatywnego i kompetencji cyfrowych
Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku
beata.symbor@cen.gda.pl

Bibliografia Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Gdańsku odnośnie nauczania zdalnego: ZOBACZ
Poradnik Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku dla dyrektora szkoły/placówki oświatowej – jak organizować zdalne nauczanie w okresie zawieszenia działalności dydaktycznej, opiekuńczej i wychowawczej?: ZOBACZ

Przejdź do góry strony