Najdłuższa ulica Gdańska

Santiago de Compostela, obok Jerozolimy i Rzymu, było najważniejszym miejscem pielgrzymkowym w świecie chrześcijańskim, zwłaszcza w okolicach liturgicznego wspomnienia Świętego, czyli 25 lipca. Rok Święty Jakubowy obchodzony jest zawsze wówczas, gdy dzień św. Jakuba przypada w niedzielę. Ostatnio obchodzono go w 2010 roku, kolejny zaś wypada w przyszłym 2021 roku. Compostela przeżywała swój renesans i szczyt pielgrzymek w epoce średniowiecza, zwłaszcza w XIV wieku. W okresie reformacji, wojen religijnych i rewolucji francuskiej ruch pielgrzymi osłabł. W Roku Świętym ogłoszonym na 25 lipca 1867 do katedry w Santiago de Compostela dotarło zaledwie czterdziestu pielgrzymów.

Ponowne odkrycie sanktuarium w hiszpańskiej Galicji było następstwem pierwszej pielgrzymki papieża Jan Pawła II do grobu Apostoła Jakuba, która miała miejsce 9 listopada 1982 roku. Wygłoszony przez niego tzw. „Akt Europejski” był zaproszeniem do ożywienia chrześcijańskiej tradycji pielgrzymowania do Composteli.

Papież nawoływał wówczas: „Ja, biskup Rzymu i pasterz Kościoła powszechnego, z Santiago kieruję do ciebie, stara Europo, wołanie pełne miłości: Odnajdź siebie samą! Bądź sobą! Odkryj swoje początki. Tchnij życie w swoje korzenie. Tchnij życie w te autentyczne wartości, które sprawiały, że twoje dzieje były pełne chwały, a twoja obecność na innych kontynentach dobroczynna. Odbuduj swoją jedność duchową”.

Od tego czasu nastąpił przyspieszony rozwój szlaków Camino. Drogi hiszpańska i francuska zostały uznane przez UNESCO za Światowe Dziedzictwo Kulturowe. Powstają nowe oznaczenia z charakterystyczną muszlą oraz rozwija się infrastruktura pielgrzymkowa.
Dzięki tym inicjatywom „Droga świętego Jakuba” jest obecnie najdłuższym oznakowanym chrześcijańskim szlakiem pielgrzymkowym, a niemal cały kontynent jest opleciony siecią dróg, prowadzących do sanktuarium świętego Apostoła w Hiszpanii. W 2019 roku do grobu apostoła Jakuba przybyło ponad 347 tys. osób. W samym mieście pielgrzymi mogą otrzymać specjalny dokument – certyfikat (compostela) potwierdzający przejście szlaku, jednak wcześniej pątnicy muszą za pomocą pieczątek w paszporcie pielgrzyma (credencial) potwierdzić, że przeszli pieszo co najmniej 100 ostatnich kilometrów lub przejechali na rowerze ostatnich 200 kilometrów.

W Polsce istnieją liczne szlaki św. Jakuba, liczące w sumie 5 tysięcy kilometrów, w tym trzy główne: Via Baltica, Camino Polaco oraz Via Regia, która jest najdłuższa i liczy 957 kilometrów. Przez Trójmiasto przechodzi „Pomorski Szlak św. Jakuba”. Cała „Pomorska Droga” ma długość 1133,6 km i biegnie od Kretyngi na Litwie do Rostocku w Niemczech. Została ona oficjalnie zainaugurowana podczas V Jarmarku Jakubowego w Szczecinie 28 lipca 2013 roku. Gdańsk znajduje się na liczącym ponad 326 km fragmencie szlaku. „Camino de Santiago” jest wyjątkową drogą, prowadzącą nie tylko do sanktuarium św. Jakuba w Hiszpanii, ale przede wszystkim do serca człowieka, w głąb siebie. Jest ona wznoszeniem serca do Boga poprzez odkrywanie duchowej i kulturalnej spuścizny chrześcijańskiej Europy. Jest drogą do korzeni, na których została ukształtowana tożsamość
kontynentu. W pielgrzymowaniu do grobu św. Jakuba nie do końca chodzi o geograficzny cel, ale przede wszystkim o doświadczenie duchowej przemiany, która dokonuje się z każdym przebytym kilometrem. Oderwanie się od monotonii codziennego rytmu życia pozwala spojrzeć na siebie z innej perspektywy. Podczas drogi człowiek ma możliwość, konfrontując się ze swoimi myślami i napotkanymi ludźmi, odnaleźć prawdę o sobie samym.

Pielgrzymka to odpowiedź na wewnętrzny głos, który wzywa do odnalezienia sensu własnego życia, jego celowości. Nie jest więc ona turystycznym wałęsaniem się, poznawaniem nowych zakątków i przysmaków regionalnej kuchni. „Camino” jest otwarciem się na to co nieznane i co jest zupełnie inne niż dotychczasowe przyzwyczajenia. „Gdańskie camino” jest na wyciągnięcie ręki albo może raczej nóg. Zaczyna się u progu drzwi. Rok Jubileuszowy jest świetną okazją do tego, aby odkryć nieco zakurzone dziedzictwo kulturowe naszego regionu, jakim jest Via Baltica, prowadząca do wybrzeży Galicji w Hiszpanii.

Rok Święty Compostelański otwiera przed nami możliwość zachwycenia się największym na Pomorzu wizerunkiem św. Jakuba Apostoła w kaplicy Winterfeldów w bazylice mariackiej w Gdańsku, jakubowymi kościółkami, zobaczyć kamień z jego grobu w kościele „Jakubku” w Oliwie, zapoznać się z legendą o kamiennym chlebie w katedrze oliwskiej, nieznanym patronem pomorskich pielgrzymów – św. Jodkiem czy dowiedzieć się, co się stało z muszlą z kapelusza rzeźby św. Jakuba w Gdańsku. Wystarczy jeden krok, by wejść w hiszpański świat, ukryty na ścieżkach Pomorskiej Drogi świętego Jakuba Apostoła.

Buen camino!

ks. dr Adam Jeszka, wykładowca, nauczyciel, animator
Drogi św. Jakuba Apostoła w archidiecezji gdańskiej