V Forum Pomorskiej Edukacji – debata subregionalna w Lęborku
W dniu 5 października 2016 r. w Zespole Szkół Mechaniczno-Informatycznych w Lęborku odbyła się debata subregionalna pt. „Edukacja obywatelska w szkole”, w której uczestniczyło około 100 osób. Otwarcia forum subregionalnego dokonała Bożena Żuk, dyrektor Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Słupsku. Samorząd Województwa Pomorskiego reprezentowali: Alicja Zajączkowska - członek sejmiku województwa pomorskiego, Dorota Granoszewska-Babiańska - Departament Edukacji i Sportu UMWP, kierownik referatu aktywizacji zawodowej i społecznej, Edward Mazur - przewodniczący zespołu ds. edukacji obywatelskiej i regionalnej - Pomorskiej Rady Oświatowej, Ewa Burak - Dyrektor Wydziału Oświaty starostwa lęborskiego. W spotkaniu uczestniczyli też uczniowie, rodzice oraz przedstawiciele organizacji i stowarzyszeń. Omawiano m.in. politykę edukacyjną Pomorza, w której ważne jest zwiększenie odpowiedzialności jednostek samorządu za jakość edukacji oraz dialog edukacyjny. Elementami wspierającymi rozwój dialogu edukacyjnego są Pomorska Rada Oświatowa, jedyna w Polsce na poziomie regionalnym, powstała z inicjatywy marszałka Mieczysława Struka oraz Forum Pomorskiej Edukacji. Debata na temat „Edukacja obywatelska w szkole” odbyła się z udziałem ekspertów: dr Grzegorz Piekarski, Akademia Pomorska w Słupsku. dr Anny Florek - Akademia Dobrej Edukacji, Mirosława Naczke - z-ca dyrektora w Zespole Szkół Mechaniczno-Informatycznych w Lęborku, Marka Byczkowskiego – Kaszubski Uniwersytet Ludowy, przedstawicieli Samorządu Uczniowskiego. Dr Grzegorz Piekarski przypomniał, że Sejmik Województwa Pomorskiego uchwalił rok 2016 Rokiem Pomorskiej Wspólnoty Obywatelskiej, chcąc zwrócić naszą uwagę na ciągłą potrzebę budowania i wzmacniania wspólnoty obywatelskiej. A w związku z tym pytania! Czym jest obywatelstwo? Kim jest obywatel? Jak z Polaków zrobić obywateli? Czym w tej perspektywie jest i jak należy rozumieć edukację obywatelską? Edukacja obywatelska będzie polegała na tym, że uczniowie i rodzice będą czynnie brali udział w decyzjach obecnych i przyszłych szkoły, w ustalaniu kierunków i działań szkolnych i środowiskowych. Pan Marek Byczkowski stwierdził, iż najważniejszym problemem jest to - aby szkoła była instytucją demokratyczną. Czy polskiej szkole potrzebna jest edukacja obywatelska, a jeżeli tak, to jaka? Czy jest ona ciekawie nauczana? Na to pytanie odpowiedział Pan Mirosław Naczke. Edukacji nigdy za dużo, trzeba edukować nowe pokolenie. Uczyć poprzez działanie, warsztat, projekt. Pan dr Grzegorz Piekarski, przypomniał, iż z obywatelskością związane są nierozerwanie wartości takie jak: zaufanie, odpowiedzialność, współpraca, ale również odwaga. Mówienie o obywatelskości bez praktykowania tych wartości to mówienie o niczym. Dobre praktyki przedstawiły: Agnieszka Wichrowska, edukatorka Europejskiego Centrum Solidarności. Omówiła projekt obywatelski - Solidarna Szkoła, którego podstawowym elementem jest tzw. ścieżka solidarnościowa. Aleksandra Bąkowska, dyrektor Przedszkola Miejskiego Nr 12 w Słupsku i Mirosława Mazurkiewicz, dyrektor Przedszkola Miejskiego Nr 19 w Słupsku omówiły jak realizowana jest edukacja obywatelska w przedszkolu: praktyczne zastosowanie na pierwszym etapie edukacji. Końcowe wnioski i rekomendacje: Istotne jest, aby o problemach oświatowych rozmawiać w szerokim środowisku, w szerokim kontekście. Edukacja to motor rozwoju całego regionu. Poczucie atmosfery demokratycznej od domu rodzinnego, uwrażliwienie uczniów na to co jest wokół. Od czego zacząć budowanie szkoły demokratycznej? Od ludzi, ważny jest zespół całej placówki, zespół, który wie co to demokracja i ją stosuje. Wszyscy są pełnoprawnymi członkami instytucji, uczniowie są współtwórcami wszystkiego.Uczniowie muszą praktykować, doświadczać demokracji. Czy w polskiej szkole potrzebna jest edukacja obywatelska? Jak ją realizować? Uczniowie oczekują od nauczycieli pomocy, wsparcia, aby podjąć edukację obywatelską.Główne cechy edukacji obywatelskiej: zdobywanie wiedzy i umiejętności obywatelskiej, rozwijanie krytycznego myślenia i umiejętności analitycznych, kształtowanie postaw i wartości, wspieranie aktywnego udziału ucznia w życiu szkoły i społeczności lokalnej. Szkoła – jako miejsce, które staje się dla młodych ważną przestrzenią edukacyjną. Szkoła – jako instytucją państwa, która działa zgodnie z prawem i demokracją. To miejsce przygotowania jednostek do aktywnego obywatelstwa. Szkoła stanowi miejsce, w którym młodzi ludzie powinni uczyć się funkcjonowania w grupie, wspólnych działań, przestrzegania reguł i rozwiązywania konfliktów. Szkoły mają przygotować do aktywnego obywatelstwa, stwarzając okazje do jego praktykowania. Mieszkańcami jesteśmy, a obywatelami się stajemy. Jak z uczniów zrobić obywateli? Też dom rodzinny jest ważny, nauka słuchania, rozmowy, dyskusji. Ważne jest zaangażowanie i uczniów i rodziców w działanie, tylko działanie pozwala na poszerzenie tych obywatelskich przekonań. Ważne jest włączanie do współpracy ucznia i rodzica, którzy świadomie stają się członkami szkoły, tu zaczyna się uczenie w działaniu. Bardzo ważne jest budowanie świadomości obywatelskiej. Społeczność uczniowska – grupa reprezentująca uczniów wszystkich etapów kształcenia. Uczniowie uczą się być obywatelami, członkami społeczności uczniowskiej na co dzień. Od czego warto zacząć budowanie autentycznej szkolnej demokracji? Najważniejszy jest człowiek, a jeszcze bardziej zespół całej placówki! A także sposób zarządzania szkołą, czy jest kierowana w sposób demokratyczny, warunkuje czy uczeń będzie miał postawę bierną czy aktywną. Nie wystarczy mówić, trzeba praktykować! Są pomysły, zasoby, liderzy. Trzeba tylko minimalizować bariery przeszkadzające aktywności. I to jest główne zadanie władzy publicznej, o czym trzeba jej przypominać pokazując dobre przykłady, a takie w naszym regionie są. Źródło na podstawie opracowania z debaty Jolanty Janonis
