Rekomendacje po dyskusji panelowej "Nowoczesna / innowacyjna przestrzeń w szkole"
W ramach XII Bałtyckiego Festiwalu Nauki dnia 21 maja odbyła się w Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku dyskusja panelowa pt. Nowoczesna / innowacyjna przestrzeń w szkole. Do debaty zaproszeni zostali dyrektorzy pomorskich szkół, nauczyciele, wychowawcy, pedagodzy i psycholodzy ze wszystkich etapów edukacyjnych, a także młodzież i dzieci. Ideą dyskusji panelowej była próba odpowiedzi na pytanie: jak zmieniać przestrzeń szkoły, aby była bardziej przyjazna uczniowi i sprzyjała jego rozwojowi? Dyskusja panelowa stała się forum wymiany poglądów na temat współczesnej szkoły postrzeganej w kategorii miejsca oraz szkoły jako przestrzeni aktywności, inspiracji i wielopłaszczyznowego układu odniesień społecznych czy kulturowych.
Na początku spotkania Ewa Furche wicedyrektor Centrum przedstawiła zaproszonych gości i moderatorów oraz przybliżyła zebranym ideę debaty. Wstępem do dyskusji był wykład „Nowoczesna / innowacyjna przestrzeń”, wygłoszony przez prof. Marię Mendel z Uniwersytetu Gdańskiego. Następnie Beata Szulc dyrektor Szkoły Podstawowej Montessori w Gdańsku przedstawiła prezentację pt. „Przestrzeń w szkole Montessori”. Po ww. wystąpieniach rozpoczęła się dyskusja w grupach warsztatowych, prowadzona z wykorzystaniem metody world cafe. Uczestnicy spotkania rozmawiali o przestrzeni edukacyjnej, wymieniali się opiniami i pomysłami. Pracę każdej z trzech grup koordynował moderator, który na zakończenie dyskusji podsumował pracę zespołu oraz przedstawił wypracowane wnioski i rekomendacje.
Moderatorem grupy I była Beata Szulc, dyrektor Szkoły Podstawowej Montessori w Gdańsku. Potrzeby zmian w przestrzeni edukacyjnej, które postulowano podczas dyskusji w tym zespole to:
- wyeliminowanie dzwonków
- wprowadzenie opisowej informacji zwrotnej zamiast oceny sumarycznej
- umożliwienie hodowania niekłopotliwych zwierząt na terenie szkoły
- wstawienie do klas i/lub na korytarze miękkich mebli jako miejsc odpoczynku (kanapy, pufy, hamaki)
- rozwój bazy dydaktycznej – np. laboratoria dla starszych uczniów, aby mogli rozwijać swoje pasje
- upiększenie przestrzeni klasowej roślinami
- dzielenie klasy na mniejsze grupy, aby zapobiegać anonimowości uczniów
- wstawienie do klas szafek z szufladami, w których uczniowie mogliby przechowywać swoje książki i materiały (zamiast dźwigania ciężkich plecaków)
- przesunięcie lekcji religii ze środkowych godzin na początkowe lub końcowe
- wprowadzenie możliwość oceniania nauczycieli przez uczniów.
W grupie II grupie moderatorem była dr inż. arch. Elżbieta Marczak. Uczestnicy tego zespołu zagadnienie przestrzeni dogodnej do uczenia się rozpatrywali w dwóch aspektach:
- jako przestrzeń budynku szkolnego (np. sale lekcyjne, korytarze, toalety)
- jako przestrzeń wokół budynku (działka szkolna, tereny sportowe i rekreacyjne).
Przyjazna, sprzyjająca efektywnej nauce oraz dobremu samopoczuciu przestrzeń, wg uczniów i nauczycieli, to marzenie, które można spełnić, ale często przeszkodą w jego realizacji jest brak środków finansowych.
Rekomendacje dotyczące budynku szkolnego to:
- możliwość siadania na podłodze podczas przerw
- miękkie, wygodne krzesła oraz gruby dywan w klasie
- sklepik ze zdrową żywnością
- dłuższe przerwy
- kolorystyka ścian dobrana do konkretnego pomieszczenia
- czyste toalety i pachnący papier toaletowy.
Rekomendacje dotyczące terenu wokół szkoły:
- basen na dachu, duże boisko z bieżnią
- miejsca do rekreacji podczas przerw i po lekcjach – ciekawie zaaranżowane, wygodne, gdzie można zrelaksować się ze znajomymi, porozmawiać czy pouczyć się
- miejsce do prowadzenia lekcji na zewnątrz budynku
- miejsce, gdzie można sadzić kwiaty (ogródek szkolny).
Moderatorem grupy III był Piotr Bogdanowicz Dyrektor Szkół Programów Indywidualnych, malarz, nauczyciel plastyki i historii sztuki.
Wnioski z pracy zespołu:
- budynek szkoły powinien otaczać las; dobrze, aby w bliskiej odległości znajdowało się jezioro, rzeka lub morze
- dwie podgrupy opowiedziały się za szkołą niewielką, z jednym ciągiem klas, pojedynczymi oddziałami na każdym poziomie; w obu – dopuszczano łączenie szkoły podstawowej (na parterze) z gimnazjum (na piętrze) lub gimnazjum (na parterze) z liceum (na piętrze); w trzeciej podgrupie liczba 1600 uczniów w jednej szkole wydała się właściwa, lecz dominująca część tej grupy uczy się w szkole, gdzie uczniów jest zaledwie 40!
- wszyscy uczestnicy dyskusji postulowali, aby wokół szkoły były ogródki uprawne, małe fermy zwierząt (np. koni), a także urządzenia i sprzęt do pływania oraz wspinaczki
- pomysł uczniów szkoły podstawowej, aby obok budynku szkolnego stał dom zamieszkały przez postacie z bajek, choć wydaje się ekstrawagancki, może świadczyć o potrzebie innego wypełnienia przestrzeni edukacyjnej
- na uwagę zasługuje ostry sprzeciw uczniów ze szkoły podstawowej wobec wyzywającej różnorodności samochodów, którymi dzieci są podwożone do szkoły; autobus szkolny został potraktowany jako symbol równości zgodny z demokratycznym charakterem powszechnej edukacji.
Po prezentacji efektów pracy trzech grup i wspólnej dyskusji na forum, krótkim podsumowaniem spotkanie zakończyła prof. Maria Mendel.